Άρθρο του Γ. Κανελλοπουλου στην εφημερίδα "ΣΤΟ ΚΑΡΦΙ" 4-5 Απριλίου 2009

Στον πάτο τα δημόσια έσοδα

Επικίνδυνα σενάρια για τα φορολογικά έσοδα, εξυφασμένα δια χειρός Ν. Δ. βλέπουν το φως της διασημότητας.
Για το 2008 το έλλειμμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία κυμαίνεται από 4,5% του ΑΕΠ ή 9,5 δις ευρώ. Ανεπίσημα αλλά αξιόπιστα στοιχεία το ανεβάζουν στο 7% του ΑΕΠ, ή στα 14,4 δις ευρώ.
Οι παραπάνω αριθμοί θα μπορούσαν να είναι μηδενικοί ή να φέρουν θετικό πρόσημο, αν η κυβέρνηση δεν είχε σκόπιμα και συστηματικά διαλύσει τους μηχανισμούς ελέγχου των εταιριών είσπραξης των εσόδων και μείωσης των φόρων σε καζίνα, τράπεζες, ασφαλιστικές, εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, εταιρίες συμβούλων, χρηματιστηριακές εταιρίες.
Τα έσοδα διαθέτουν τέσσερις ναυαρχίδες: τις εφορίες ανωνύμων εταιριών. Και στις τέσσερις αυτές περιπτώσεις η κυβέρνηση διέλυσε τα τμήματα ελέγχων. Ποσοστό 75% όμως, των φορολογικών εσόδων εισπράττονται από αυτές τις τέσσερις εφορίες, ενώ οι υπόλοιπες 312 συμβάλλουν μόνο κατά 25% στην είσπραξη. Στις ναυαρχίδες αυτές των εσόδων, διαλύθηκαν τα τμήματα ελέγχου και έπαυσε η αναζήτηση της απόδοσης φόρου μισθωτών υπηρεσιών, και ΦΠΑ.

Σε βάλτο από το 2005

Οι κυβερνητικές επιδόσεις στα φορολογικά έσοδα γνωρίζουν δύσκολες μέρες. Από το 2005 έως σήμερα δεν εμφανίζονται σημάδια ανάκαμψης. Οι αιτίες: ο εμπορευματοποίηση των θέσεων των προϊσταμένων, ο άγριος κομματισμός, η διάλυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Το 1996 τα φορολογικά έσοδα μετά από έλεγχο βρίσκονταν στο 0.42% των τακτικών φορολογικών εσόδων. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε στο ελληνικό κράτος ελεγκτικός μηχανισμός. Όλοι οι μέχρι τότε εξωτερικοί σύμβουλοι (Καζανέγκρε, ΙRS) επεσήμαναν την απουσία αξιόπιστου μηχανισμού ελέγχου. Διότι η ύπαρξη και η λειτουργία μιας σφριγηλής ελεγκτικής μηχανής είναι μέρος της ταυτότητας ενός σύγχρονου κράτους, που θέλει να σέβεται τον εαυτό του.
Από την χρονιά αυτή, με την δημιουργία του ΣΔΟΕ, του Εθνικού Ελεγκτικού Κέντρου, των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων και των αντίστοιχων τοπικών (56) απασχολήθηκαν κατ’ αποκλειστικότητα στον έλεγχο, 2.600 υπάλληλοι. Αποτέλεσμα: Μέσα σε λίγα χρόνια τα έσοδα αυξήθηκαν, η είσπραξη του ΦΠΑ ανέβαινε 15% χρόνο με το χρόνο , και τα κατόπιν ελέγχου έσοδα αναρριχήθηκαν στο 7,8%. Από ασήμαντο ποσοστό (0.42% το 1996) μπήκαν κανονικά στην βιτρίνα της δημοσιονομικής ζωής.

Οι ενστάσεις και οι επιφυλάξεις για το ήθος και την ορθότητα της τακτικής κάποιων ελεγκτών μπορεί συχνά να είναι δίκαιες. Είναι αλήθεια ότι στιγματίστηκαν υπηρεσίες και άτομα. Το αποτέλεσμα όμως, δεν παύει να είναι καταπληκτικό: απογείωση των εσόδων.

Οι ευθύνες της κυβέρνησης

Συνυφασμένη είναι επίσης, η ανοδική πορεία των εσόδων, σε όλα τα μέρη του κόσμου, με τους μηχανισμούς ελέγχου. Η χώρα μας βιώνει από το 2005 μια αργή και βασανιστικά καθοδική πορεία, γιατί η κυβέρνηση :
- Απαξίωσε το ΣΔΟΕ με τις απίθανες προεκλογικές εξαγγελίες περί «διάλυσής του», και με την τοποθέτηση αδυνάμων ή ωφελιμιστών επι κεφαλής του. {1,4 δις τον χρόνο χάνεται μόνο από την μη είσπραξη του ΦΠΑ).
- Διέλυσε τα ΤΕΚ και αφαίρεσε έτσι, 750 υπαλλήλους από τον έλεγχο, που έφερναν στα ταμεία του κράτους 820 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
- Τοποθέτησε προϊσταμένους στο ΕΘΕΚ και στα ΠΕΚ αποκλειστικά με κομματικά κριτήρια, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι έλεγχοι κατά 67% και τα βεβαιωμένα ποσά κατά 32%. Αν δεν υπήρχαν οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρίες με την υψηλή κερδοφορία, η βουτιά θα έφτανε στον πάτο. Οι απώλειες από τα ΕΘΕΚ και τα ΠΕΚ αγγίζουν το ένα εκατομμύριο ευρώ τον χρόνο.
- Αύξησε το ΦΠΑ κατά 8,4% (η ποσοστιαία αύξηση του ΦΠΑ από το 18% στο 19%) και κατάφερε το αμίμητο: οι εισπράξεις του ΦΠΑ μειώθηκαν.
- Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών έπαψε να θέτει στόχους στις υπηρεσίες και να ελέγχει την τήρησή τους. Έπαψε επίσης να συνδέει την παραμονή των στελεχών στις θέσεις τους, από την πλήρωση των στόχων.
- Δεν καταστρώνει ιδιαίτερη τακτική για την είσπραξη του ΦΠΑ, με αποτέλεσμα 850.000 χρήσεις να μένουν στο συρτάρια των εφοριών ανέλεγκτες με το συνολικό ποσό να ξεπερνά τα 4 δις ευρώ, ποσό αστρονομικό για τα ελληνικά δεδομένα.

Τι μπορούσε και τι μπορεί να γίνει

Από το 2004 και μετά, η αναμενόμενη και σχεδιαζόμενη εξέλιξη των ελεγκτικών μηχανισμών ήταν:
- Ο πλήρης εξοπλισμός τους με σύγχρονα μέσα πληροφορικής.
- Η αντικειμενικοποίηση του συστήματος ελέγχων ώστε οι επιχειρήσεις να μην πέφτουν θύματα εκβιασμών.
- Η αριθμητική ενίσχυση όλων των μηχανισμών με ικανούς υπαλλήλους, γνώστες των ελέγχων.
- Η επεξεργασία συστημάτων πληροφορικής για αυτοματοποίηση των ελέγχων των μηχανογραφημένων λογιστηρίων.
- Η επιπλέον κατάρτιση των ελεγκτών.
- Η καθιέρωση εσωτερικού ελέγχου για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στις ελεγκτικές υπηρεσίες.
- Η ενίσχυση της εξωδικαστικής επίλυση των φορολογικών διαφορών (η πλέον γρήγορη και ανέξοδη λύση)
- Η κατάργηση των τυπικών παραβάσεων και του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων.
- Η αναγνώριση όλων των δαπανών για τους επαγγελματίες.
- Η φορολόγηση με βάση τα έσοδα έξοδα (αποκλειστικά λογιστικός προσδιορισμός).
- Η υιοθέτηση απόλυτα αντικειμενικά κριτηρίων προσδιορισμού του φόρου.
- Η αναγνώριση του τεκμηρίου της ειλικρινούς δηλώσεως του φορολογουμένου.
- Η καθιέρωση «λευκής βίβλου» για επιχειρήσεις με σωστή φορολογική συμπεριφορά, διότι η ειλικρίνεια πρέπει να επιβραβεύεται.